De Politiek lijkt zich in grote lijnen aan te sluiten bij de belangenorganisaties

Introductie
De huidige wetgeving met het automatisch verlies van de nationaliteit getuigd van een nonchalante en een gemakzuchtige houding vanuit de overheid naar de Nederlandse burger. Automatisch verlies zonder na te gaan of dit wel redelijk, evenredig, billijk, of moreel rechtvaardig is, kan op bepaalde punten niet goedgepraat worden. We hebben het hier dan ook niet over terroristen, of zware misdadigers, die frappant genoeg beter beschermd worden en die de nationaliteit niet automatisch verliezen. Nee, het gaat hier vaak over gewone Nederlanders die misschien het buitenlands avontuur wilden ontdekken, voor werk of liefde vertrokken, etc. Maar die naast het andere land vaak nog steeds goede banden met Nederland, en familie in Nederland hadden. Mensen die dachten na een x-aantal jaar misschien terug te willen keren. Ook nieuwe Nederlanders die begrijpelijk nog niet-Nederlandse bindingen kunnen hebben. Of kinderen van een Nederlander en een buitelander die letterlijk een vader- en moederland hebben. Ook deze willen niet bij een nationaliteit-scheiding hoeven te kiezen. En al zeker wil men niet dat hun automatisch, ongewild en ongemerkt de keuze opgedrongen wordt.

Als we niet-Nederlandse politici, juristen, en ambtenaren in het buitenland de verhalen vertel van voormalige Nederlanders vertel, als ze horen van onze wetgeving en principes uit de 19^de eeuw, dan krabben ze zich dan ook vaak op hun hoofd en met verrast en vertrokken gezicht vragen ze zich af, “maar dat Nederland is toch een modern en liberaal land?” Maar ook binnen Nederland zijn er veel juristen, ambtenaren en politici die soms verrast worden met verhalen uit de praktijk. Terwijl de meeste landen zich aangepast hebben aan een meer liberale en globaliserende wereld loopt Nederland hierin nu wel erg achter. In Nederland hoor je individueel dat politici redelijk begrip hebben en vaak stellen dat ze het ook anders willen zien. Of dat ze zich erin gaan verdiepen. Tja, goed maar, ‘actions speak louder than words’. Zoals we eerder schreven, het huidige wetsvoorstel is zeer beperkt en het is nu aan de politiek in de eerste en tweede kamer om hier verder over na te denken en een betere wetgeving voor te stellen. Eentje die voor alle Nederlanders evenredig is. Het mooie is dat we nu recentelijk hele goede, duidelijke, en ietwat leidende, vragen krijgen vanuit de politiek naar de regering toe. Hieruit blijkt dat men wel degelijk hier kritisch naar kijkt. Er is een lichtpuntje van hoop!

Vragen aan de regering

Nederlanders in den Vreemde (NIDV) heeft geen voorkeur voor een Politieke Partij, de partijen zijn hieronder op alfabetische volgorde geordend. Wij vragen U hierbij om Uw politieke partij van voorkeur, of allemaal als U dat wilt, duidelijk te maken wat U nou hiervan vind. Bent U het eens met het automatisch verlies van de Nederlandse nationaliteit, vind U het hebben van een andere nationaliteit goed of niet, en wat zijn Uw ervaringen waar men van kan leren???? Hoe meer de politiek van U hoort hoe de realiteit werkt hoe meer we een betere wetgeving mogen verwachten.

De volgende vragen zijn uit het verslag overgenomen en bij elkaar gezet om een wat beter overzicht te geven. Niet alle vragen of reacties zijn overgenomen. Waar NIDV de vraagstelling of reactie vond dat het getuigt van een duidelijke positieve instelling of voorstel tot goede verbeteringen hebben we een 😍 geplaatst. We hebben voor de goede orde ook onze reacties gegeven zodat de lezer van onze visie en ervaringen kan vernemen.

Helemaal onderaan stellen wij onze eigen vragen, en we stellen een alternatieve oplossing voor.

BIJ1

Het lid van BIJ1 “vraagt waarom alleen maar aan het evenredigheidsbeginsel wordt getoetst wanneer het Unierecht in het geding is?”

NIDV reactie: de redenering vanuit de regering stelt dat men niet meer wil doen dan dat er volgens de uitspraak echt nodig is. Deze instelling komt misschien voort uit het enkele nationaliteit principe en men evenredige wetgeving hierin als een dreiging ziet naar dit verouderd beleid.

“Waarom wordt er pas getoetst wanneer het Nederlanderschap van rechtswege is beëindigd?“ “Waarom kiest de regering ervoor de evenredigheidstoets niet op het moment van verlies te doen?”

NIDV reactie: omdat dit praktisch niet werkt zolang men niet wil afstappen van het automatisme van verlies. En het automatisme van verlies wordt blijkbaar wel nog op prijs gesteld. Vreemd genoeg is dit juist waar de uitspraak over ging, onevenredige gevolgen door automatisch verlies. De letter van de uitspraak wordt dus zo wel toegepast, vind de regering, maar niet de duidelijk boodschap van de gerechtelijke uitspraak. Alternatieven zijn er, NIDV-inziens, wel.

“Moeten deze rechten ook niet gelden in het geval het Unieburgerschap niet verloren gaat? Deelt de regering de mening dat het gaat om universele mensenrechten, die niet alleen van belang zouden moet zijn wanneer het Unieburgerschap in geding is, maar ook wanneer alleen het Nederlanderschap in geding is?”

NIDV reactie: Inderdaad! Men kan dit wettelijk en legaal slechts beperken tot diegene die gebruik maakten van hun EU-rechten op vrij verkeer. Maar het is zeker te betwijfelen of dit overeenstemt met andere conventies. Het risico is dat de regering zich zo blootstelt voor verdere gerechtelijke procedures met betrekking tot wetsongelijkheid, gelijke behandeling-wetgeving, etc. Daarnaast zijn er zeker morele vragen hierover te stellen. Mogen EU-burgers redelijk en evenredig behandeld worden en enkel Nederlanders in Nederland of buiten de EU niet

Ook vraagt BIJ1 “hoe de regering personen, die het Nederlanderschap van rechtswege zijn verloren, actief gaat informeren over de mogelijkheid met terugwerkende kracht een beroep te doen op dit optierecht?”

NIDV reactie: een klein en gelimiteerd onderzoek van de Nationale Ombudsman uit 2016 concludeerde dat de overheid meer kan doen in het informeren van het publiek. Men heeft wat verbetering hierin gebracht maar meer kan, en misschien systematischer. Er zijn nu geen praktische systemen en administratie mogelijkheden waaruit men kan opmaken wie wel en niet de Nederlandse nationaliteit heeft, of heeft verloren. Daarnaast weet men ook niet waar iedereen in het buitenland woont. Dus praktisch kan de overheid mensen veelal niet rechtstreeks of gericht bereiken. MBT registratie van nationaliteit is dit ook binnen Nederland het geval, en we grappen wel eens: Beste Premier bent U niet Zuid Koreaans en heeft U niet Uw Nederlandse nationaliteit al verloren? Bewijs dat eens?

Om de problematiek enkel op te lossen met informatievoorziening is natuurlijk nooit voldoende. Naar aanleiding van kritiek en suggesties van de Ombudsman en belangenorganisaties informeert de overheid vandaag wat beter dan vroeger. Maar ons inziens nog onvoldoende en vaak ook niet zelf de situatie volledig begrijpende. Naar aanleiding van een radio interview wilde een ambassade recentelijk mensen beter informeren en schreef een social media post. Maar hierin gaf men onbedoeld ook de indruk dat iedereen die buiten NL woont de nationaliteit na 10 jaar kan verliezen. Vele bezorgde burgers met enkel de NL nationaliteit werden onnodig erg ongerust.

Men vindt nog steeds dat meer gedaan kan worden via actief informeren via de ambassades. Proactief via nieuwsbrieven, via sociale media, via Nederlandwereldwijd, via campagnes etc. Op dit moment zijn het vooral vrijwilligers en belangenorganisaties die mensen actief informeren.

“Het lid van de fractie van BIJ1 vraagt waarom geen gegevens beschikbaar zijn over het aantal personen dat het Nederlanderschap van rechtswege is verloren. Kan de regering alsnog de Kamer over deze cijfers informeren? “

NIDV reactie: Helaas, de administratieve systemen bij de gemeentes, justitie, en buitenlandse zaken houden deze gegevens niet bij. Men kan dus enkel inschattingen maken. De regering heeft hiervoor gekeken naar het aantal afgewezen paspoort aanvragen per jaar. Maar veel mensen komen vaak niet eens tot een formele paspoort aanvraag toe en worden al bij de balie geweerd. NIDV schat in dat de problematiek veel groter is dan de gelimiteerde inschatting van de regering.

Het lid van de fractie van BIJ1 heeft kennisgenomen van de ontvangen adviezen. Dit lid vindt daarvan de volgende adviezen het meest belangrijk en vraagt de regering op die punten te reflecteren. Een aantal belangenorganisaties en particulieren heeft dit wetsvoorstel aangegrepen om te pleiten voor een brede herziening van het Nederlandse nationaliteitsrecht. Zij bepleiten dat het arrest een opmaat zou moeten zijn om de uitgangspunten van de RWN te herzien en meervoudige nationaliteit ruimer mogelijk te maken. Zoals eerder gezegd ziet dit lid geen verschil in dit voorstel wanneer het Unieburgerschap niet in het geding is. Een aantal organisaties en particulieren betoogt dat juist vóór het moment van verlies aan het evenredigheidsbeginsel moet worden getoetst, zodat verlies kan worden voorkomen. Het voorgenoemde lid geeft nogmaals aan dat dit een logische volgorde is.

NIDV reactie: 😍 😍 😍 , NIDV sluit zich hierbij zeker aan. De Nederlanders in den Vreemde zien graag een echte modernisering van de wetgeving waarbij meerdere nationaliteiten in principe toegelaten worden. Maar, ook als er limitatieve regelingen zoals met dit wetsvoorstel zouden komen dan nog kan men aan bepaalde principes vasthouden (die wij niet geheel onderschrijven) zonder onevenredig te zijn. NIDV werkt graag objectief mee aan elke wetswijziging m.b.t. het Nederlanderschap.

Dit lid vraagt in dit kader of het voor toekomstige gevallen van verlies niet mogelijk is het verlies te toetsen aan het evenredigheidsbeginsel. Zijn de kosten bij het van te voren toetsen niet lager? Het lid van de fractie van BIJ1 vraagt of de beslissing van de regering om achteraf te toetsen te maken heeft met het bedrag van € 191, dat verschuldigd is door de persoon die gebruik wil maken van een optieverklaring?

NIDV reactie: Zie hieronder.

D66

“Waarom heeft de regering geen gehoor gegeven aan de oproep van een aantal belangenorganisaties om meervoudige nationaliteit ruimer mogelijk te maken? Waarom is slechts gekozen voor het in lijn brengen van de RWN met het Unierecht en is niet gekozen om andere achterhaalde standpunten in het RWN aan te pakken?”

NIDV reactie: 😍, de regering heeft eerder in verschillende kamer debatten duidelijk gemaakt dat men liever aan het enkele nationaliteit principe van 1892 vasthoudt. De zogenaamde modernisering waarvan men sprak in het coalitieakkoord van 2017 was ook duidelijk een verborgen verschuiving van de problematiek.

D66 constateert dat “in steeds meer Europese landen een meervoudige nationaliteit de standaard wordt. De regering loopt echter achter op deze ontwikkelingen, ondanks dat dit het leven voor een zeer groot aantal Nederlanders in het buitenland onnodig bemoeilijkt. In dit verband, en de recente ontwikkelingen in steeds meer Europese landen op het gebied van het nationaliteitsrecht richting de meervoudige nationaliteit en het grote belangen die de grote groep Nederlanders in het buitenland hier aan hechten, vragen de leden van de D66-fractie waarom de regering zich überhaupt vast blijft klampen aan het verliezen van de Nederlandse nationaliteit van rechtswege?“

NIDV reactie: 😍				Nederland
Aantal Landen	Toegestaan	Per uitzonderingen	Niet toegestaan	Speciaal geval
EU	21	4	1	1
27	78%	15%	4%	4%

NIDV reactie: Als we Nederland meerekenen met Estland dan zijn er enkel twee landen binnen de EU die het hebben van een andere nationaliteit tegengaan en in principe niet toestaan. Nederland heeft ook wel uitzonderingen maar is vanwege het secundaire verlies mogelijkheid toch niet te vergelijken met de andere 4 landen binnen de EU. Zelfs Oostenrijk waarvoor men een uitzondering moet aanvragen heeft niet alsnog later secundair automatisch verlies mogelijkheden. Daarin blijkt Nederland redelijk uniek te zijn, een speciaal geval. We zien bij de meeste landen, zo niet alle landen, dat zij een andere nationaliteit niet toestaan in geval van situaties zoals oorlog, of de eigen nationaliteit kunnen ontnemen in gevallen van terrorisme. Dat zijn extreme situaties die begrijpelijk zijn en waar we hopelijk niet of zelden mee te maken krijgen.

De leden van D66 merken op “dat de Afdeling advisering van de Raad van State vraagt of het verlies van het Nederlanderschap, zonder dat daarmee het Unieburgerschap verloren gaat, onder omstandigheden niet eveneens onevenredige gevolgen voor de normale ontwikkeling van het gezins- en beroepsleven of anderszins van betrokkene kan hebben.”

NIDV reactie: De Afdeling Advisering van de Raad van State gaf daarbij waarschijnlijk een (goede) leidende vraag. Natuurlijk zijn voor alle andere Nederlanders er ook mogelijke onevenredige gevolgen. Bijvoorbeeld de voormalig Nederlandse dame in Canada die vanwege DUO signalering vertraging kreeg bij de afgifte van haar paspoort en zo haar Nationaliteit is kwijtgeraakt en nu niet langdurig in Nederland kan verblijven om daar haar moeder te verzorgen, wat al geruime tijd privé in de familie planning stond maar niet met documenten aan te tonen is voor een toetsing. Of de heer in de VS wiens paspoort aanvraag afspraak vanwege COVID-ambassade sluitingen een paar keer verzet is en zo te laat was, en zijn nationaliteit kwijt is.

D66 betwijfeld de reactie van de regering. Verlies van Nederlanderschap voor alle andere Nederlanders “wordt immers zeker niet te allen tijde gestuit door de bepalingen van artikel 15, tweede lid en artikel 16, tweede lid van de RWN.” Men stelt dan ook dat andere mensen die zo de nationaliteit ook onevenredige gevolgen kunnen ondervinden.

NIDV reactie: inderdaad, de zogenaamde uitzonderingen in eerste instantie in RWN Artikel 15 lid 2 en Artikel 16 lid 2 geven de mogelijkheid een andere nationaliteit te krijgen en op dat moment niet de Nederlandse nationaliteit te verliezen. De uitzonderingen zijn erg beperkt en hebben veelal met de traditionele familieverhoudingen te maken, man en vrouw, ouders en kinderen. Alleenstaanden voelen zich hierdoor erg gediscrimineerd. Vooral als overheidspersoneel adviseert: “dan trouwt U toch eerst eventjes”. Deze uitzonderingen zijn in het verleden vooral ontstaan doordat Nederland bepaalde internationale conventies en verdragen ondertekenede waarbij men accepteerde families niet van elkaar te scheiden. Echter, de relatie met ouders die op leeftijd zijn, of de relatie tussen broer en zussen die samen zijn opgegroeid, etc. worden hierin niet meegenomen. Daarnaast is het automatisch verlies van de nationaliteit in tweede instantie door de zogenaamde 10-Jaren-Klok juist waar veel mensen niet over te horen krijgen, of te laat. Daarnaast is het jammer te horen dat de regering verwijst naar deze beschermingen, terwijl men bijvoorbeeld aan RWN Art 16 lid 2e en 2f soms een andere interpretatie geeft dan de bedoeling van de wetgeving. We zien dan ook dat sommige ambtenaren de artikelen wel goed interpreteren, maar anderen vaak ook niet. Met het gevolg dat de burger dan gedwongen is om naar een Nederlandse rechter toe te stappen. Dit vaak vanuit het buitenland met de bijkomende kosten van dien. Vele mensen haken dan ook gedesillusioneerd af. Maar er zijn er ook veel die de overheid hierin vertrouwen en aannemen dat ze de juiste beslissing hebben gekregen, hoe jammerlijk ook.

D66 vraag de regering dan ook hoe wetgeving voor andere Nederlanders, of voormalig Nederlanders, wel “alle mogelijke onevenredige gevolgen gedekt worden?” En stelt dan ook terecht de vraag en opmerking dat indien de regering ook van mening is dat dit onevenredige gevolgen kan hebben, waarom men dan dit voorstel “beperkt heeft tot toetsing aan het (EU) evenredigheidsbeginsel?”

NIDV reactie: De regering kan onevenredigheid slechts voorkomen door automatisch verlies geheel te af te schaffen. Zowel bij het verkrijgen van een andere nationaliteit als ook eventueel later door de zogenaamde 10-Jaren Klok. Als men dan nog steeds wil vasthouden aan het verouderde enkele nationaliteit principe dan zijn er alternatieve mogelijkheden om dat te bewerkstelligen. Maar zodra men automatisch verlies in het algemeen blijft handteren dan is onevenredigheid onontkoombaar.

D66 vraagt ook waarom de zogenaamde 10-Jaren Klok naar 13 jaar zou moeten veranderen en niet naar 15 jaar?

NIDV reactie: de regering vond het misschien toepasselijk dat iemand in het ongelukkig 13de jaar zijn nationaliteit zou verliezen? Net zoals dat men, met goede bedoelingen misschien, op grappig 01 April 2003 een versie 3 van de zogenaamde 10-Jaren Klok introduceerde. Deze kwam met geheel andere voorwaarden dan de vorige versie 2, ook al niet goed bekend. En ondanks dat men van het fiasco van 1985 wel wist, wederom werden de burgers hier niet voldoende geïnformeerd en gewaarschuwd, zoals ook de Nationale Ombudsman concludeerde toen op 01 April 2013 ineens vele duizenden hun nationaliteit verloren en later hun beklag deden. Als burgers duidelijk eigen keuzes maken mbt migratie en welke nationaliteit zij wel of niet willen hebben dan was er niks aan de hand geweest. Het feit dat mensen veelal verrast worden met verlies van de nationaliteit is waarom Nederlanders in den Vreemde, de Stichting GOED, de SNBN en vele mensen zich organiseren tegen het gevoel van onrecht, en het afgepakt worden van geboorterechten, en het scheiden van families door de staat. Er is wat dat betreft veel verdriet, kwaadheid, en wantrouwen bij de burgers en voormalige burgers. Nou ziet de NIDV wel in dat de wetswijzigingen veelal goed bedoelt waren, maar praktisch goed doordacht waren ze zeker niet.

De 10-Jaren Klok zou naar 15, 20, 25 of 30 jaar veranderd kunnen worden. Bij 30 jaar is er misschien nog wat te zeggen over de redenatie die achter zo’n Klok zit. Maar ook niet altijd, en we kunnen situaties voorleggen waaruit blijkt dat er dan na al die jaren nog steeds mensen een band met Nederland, de EU,, familie in Nederland of de EU hadden zonder een NL paspoort (reisdocument) nodig te hebben. Nederlanders in den Vreemde, in het buitenland, en ook vele in het land, vinden dat automatisch verlies tenminste geheel moet worden afgeschaft.

Groen Links

De leden van GL-fractie “zijn in algemene zin geen voorstander van het vervallen van het Nederlanderschap van rechtswege na een bepaalde termijn, noch bij het vrijwillig verkrijgen van een andere nationaliteit of het verrichten van onvoldoende inspanningen om de oude nationaliteit te verliezen bij het verkrijgen van het Nederlanderschap.”

NIDV reactie: BRAVO! 😍 😍 😍

Groen Links vraagt dan ook dat de regering hun standpunt over dubbele nationaliteiten bij dit wetsvoorstel kenbaar te maken.

NIDV reactie: dat is inderdaad een goede vraag. Veel Nederlanders in den Vreemde hebben vanwege de recente politieke geluiden een beetje hoop dat men wil overwegen om van het enkele nationaliteitsprincipe af te stappen. Of om zeker de wetgeving praktisch haalbaarder en redelijker, evenrediger, te maken. Dit kan beter, en zelfs de overheid veel (administratieve) kosten besparen.

Groen Links is van mening “dat het bezitten van een tweede nationaliteit naast de Nederlandse geen afbreuk doet aan het volwaardig onderdeel zijn van de Nederlandse gemeenschap.”

NIDV reactie: 😍 Uit wetenschappelijk onderzoek in Nederland, en het buitenland, is zelfs het tegenovergestelde gebleken. Meerdere nationaliteiten geeft de samenleving vaak een meerwaarde. Ook op het economisch vlak. De soms rechtse redenaties m.b.t. loyaliteit, mogelijke fraude sociale voorzieningen, influx van families van vreemdelingen, etc. zijn al lang bewezen niet gegrond te zijn.

Ook vraagt Groen Links of het huidige, gelimiteerde, wetsvoorstel kan leiden “tot procedures en bureaucratische rompslomp.”. En waarom men niet verlies probeert te voorkomen in plaats van achteraf terug te geven.

NIDV reactie: Andere meer evenredige constructies zijn hiervoor mogelijk. Zelfs als men vast wil houden aan het enkele nationaliteitsprincipe. Maar dan zullen er nog steeds “procedures en bureaucratische rompslomp” bij komen te kijken. Om geheel effectief, goedkoop, en zonder te veel poespas de wetgeving uit te voeren zal men af moeten stappen van automatisch verlies.

Groen Links vraag ook of de belangen van minderjarigen, die zo eventueel de nationaliteit, met de ouders mee verliezen word overwogen. En stelt dat “kinderen niet mogen worden benadeeld door het (nalaten van) handelen door hun ouders.”

NIDV reactie: 😍 Hiervoor bestaat RWN Art 16 lid 2e en 2f bijvoorbeeld. Het beschermd echter niet elk kind. Daarnaast, zoals hierboven geschreven, hebben sommige ambtenaren een andere interpretatie met als gevolg dat men soms wel deze kinderen beschermd, en helaas vaak ook niet.

Met betrekking tot de zogenaamde 10-Jaren Klok versie 3 vindt Groen Links ook dat gezien nieuwe paspoorten vijf jaar langer geldig zijn, de Klok ook vijf jaar langer geldig mag zijn. Ze vragen de regering dan ook, waarom men voorstelt om dit enkel met drie jaar te verlengen?

PVDA

De PvdA leden vinden het huidig wetsvoorstel niet voldoende en “een gemiste kans om te voorkomen dat Nederlanders die daarvoor niet bewust kiezen hun Nederlanderschap verliezen.” En vinden dat “een verdergaande bescherming tegen het verlies van het Nederlanderschap op zijn plaats zou zijn geweest.” “Waarom wordt de evenredigheidstoets niet breder ingezet?” voor alle Nederlanders.

NIDV reactie: 😍 Inderdaad, automatisch en vaak ook onbewust verlies is meestal niet evenredig. Verdergaande bescherming is zeker mogelijk.

Met betrekking om de zogenaamde 10-Jaren Klok naar 13 jaar te veranderen komt de PVDA met een van de betere vragen en opmerkingen. Zij vragen dan ook “maar waarom zou het Nederlanderschap om reden van het niet verlengen van een paspoort moeten komen te vervallen? Kan deze regel niet helemaal worden geschrapt? Zo nee, wat is de reden dat door het niet verrichten van een administratieve handeling zoals het verlengen van een paspoort iemand zijn nationaliteit verliest? Is dat geen onevenredig gevolg?”

NIDV reactie: Precies. Duidelijk. Met de wet van 1892 werd besloten dat Nederlanders in den Vreemde blijk van appreciatie voor hun nationaliteit moesten geven door dit bij een consul of gemeentelijke ambtenaar te verklaren (vaak nog mondeling, later schriftelijk). Dat is sindsdien nooit uit de wetgeving verwijderd en omgetoverd tot de huidige zogenaamde 10-Jaren Klok. Niet alleen hebben we nu met een andere en moderne wereld te maken, ook werkten toen zaken bij de overheid nogal anders. Nederlanders in het buitenland registreerden zich bij ambassades, de ambtenaar kon duidelijke (menselijke) beslissingen maken. Nu houdt men enkel nog een burgerlijke administratie in stand als men in Nederland woont (BRP). Sinds een paar jaar kan men vrijwillig ook gebruik maken van het RNI, maar het RNI is nogal onbekend en de informatie is ook niet altijd volledig. Daarnaast, word er sinds 2014 in Nederland slechts een nationaliteit geregistreerd. Ook de overheid heeft geen volledig nationaliteiten register die duidelijk iedereen in een bestand zou hebben. Gezien de geschiedenis zouden er zulke administratieve systemen misschien geïntroduceerd kunnen worden om het allemaal beter uit te voeren en te bewaken, maar dan wordt het wel een erg controlerende “big brother” staat met een veel groter kostenplaatje. Het afschaffen van automatisch verlies is zover wij zien de enige reële en menselijke oplossing, en stukken goedkoper.

SGP

Deze leden vragen de regering of het voorzienbaar was dat het Hof deze uitspraak zou doen waarmee een fundamentele wijziging van onze Rijkswet benodigd is. Zijn er lidstaten zijn die hun ‘Rijkswet’ ook moeten aanpassen naar aanleiding van dit arrest en hoe deze lidstaten hier uitvoering aan moeten geven?

NIDV reactie: Precies. Met de wet van 1892 werd besloten dat Nederlanders in den Vreemde blijk van appreciatie voor hun nationaliteit moesten geven door dit bij een consul of gemeentelijke ambtenaar te verklaren (vaak nog mondeling, later schriftelijk). Dat is sindsdien nooit uit de wetgeving verwijderd en omgetoverd tot de huidige zogenaamde 10-Jaren Klok. Niet alleen hebben we nu met een andere en moderne wereld te maken, ook werkten toen zaken bij de overheid nogal anders. Nederlanders in het buitenland registreerden zich bij ambassades, de ambtenaar kon duidelijke (menselijke) beslissingen maken. Nu houdt men enkel nog een burgerlijke administratie in stand als men in Nederland woont (BRP). Sinds een paar jaar kan men vrijwillig ook gebruik maken van het RNI, maar het RNI is nogal onbekend en de informatie is ook niet altijd volledig. Daarnaast, word er sinds 2014 slechts een nationaliteit geregistreerd. Ook de overheid heeft geen volledig nationaliteiten register die duidelijk iedereen in een bestand zou hebben. Gezien de geschiedenis zouden er zulke administratieve systemen misschien geïntroduceerd kunnen worden om het allemaal beter uit te voeren en te bewaken, maar dan wordt het wel een erg controlerende “big brother” staat met een veel groter kostenplaatje. Het afschaffen van automatisch verlies is zover wij zien de enige reële en menselijke oplossing. De regering zag deze uitspraak niet aankomen. En dat was ook begrijpelijk omdat normaal de EU zich niet wilt inmengen in de nationaliteitswetgeving van lidstaten. Dat de wetgeving niet evenredig is zou de regering echter al lang moeten weten. Men is daar door vele individuele reacties en rechtszaken, door belangenorganisaties, en de Nationale Ombudsman tezamen vaak genoeg op gewezen. Andere lidstaten kijken ook naar deze uitspraak en er zijn bv. een paar rechtszaken in Spanje die dit nu oppikken naar hogerop. Maar, Nederland is vrij uniek in het hebben van automatisch verlies niet enkel in eerste instantie, maar later alsnog. En wat dat betreft is Nederland een beetje een speciaal geval. Los van het feit dat 25 EU-lidstaten van de 27 er veel minder moeilijk over doen en de meerderheid het hebben van andere nationaliteiten toestaat.

“De leden herkennen de gedachte niet dat het verlies van unieburgerschap ingrijpender is dan het verlies van de nationaliteit. Deze leden vragen de regering of de uitvoering van dit arrest op deze manier zo eng mogelijk geïnterpreteerd is, gezien het feit dat een lidstaat in overeenstemming met het Unierecht mag voorzien in een regeling op grond waarvan nationaliteit onder bepaalde omstandigheden verloren gaat alsook het Unieburgerschap.”

NIDV reactie: Voor de gemiddelde burger is het Unieburgerschap vaak belangrijk. Dit omdat EU Vrij Verkeer een redelijke vrijheid van beweging geeft zonder dat de persoon onredelijk ten laste van de staat zou komen. Maar nog belangrijker is de band en binding die men heeft met het land van oorsprong en/of waar familie woont. Dit kan dus meer dan een land zijn en voor Nederlanders is dit meestal ook Nederland zelf.

“De leden van de SGP-fractie overwegen dat personen willens en wetens buiten het Koninkrijk verblijven en dat hiermee van rechtswege het Nederlanderschap vervalt.” “Deze leden vragen wat er nog meer mogelijk is om aan dit arrest te voldoen, zonder dat het Unieburgerschap boven de nationaliteit prevaleert.”

NIDV reactie: 😍 De regering kan besluiten om automatisch verlies geheel af te schaffen.

Hoe denkt de regering deze kosten te dekken? Worden deze volledig verhaald met de kosten voor de aanvragers ter waarde van €191? Zijn die kosten wel te verantwoorden wanneer achteraf vast is komen te staan dat het verlies van het Nederlanderschap onevenredig was en deze kosten dus volgen op basis van een onevenredig besluit van de minister van Justitie en Veiligheid?

NIDV reactie: De onevenredigheid van verlies is niet veroorzaakt door de burger. Op het ogenblik kan men nu al kosteloos aanspraak maken op een evenredigheidstoets die samengaat met een paspoort aanvraag, of verklaring van Nederlanderschap. Er zijn daarbij dan geen meerkosten dan de normale tarieven. Diegene die onevenredig hun nationaliteit zijn ontnomen zouden hiervoor geen enkele kosten hoeven te betalen. Deze kosten zullen dus moeten worden terug verhaald op de overheid. Ook in de zaak Tjebbes die ter oorsprong hieraan is veroordeelde de rechter de staat verantwoordelijk in de kostenveroordeling. De additionele kosten die de overheid nu hieraan heeft zouden niet gerekend mogen worden op de aanvrager, ook niet via verhoging van de algemene kosten van bv. een paspoortaanvraag. De overheid hadden deze kosten kunnen voorkomen door in 1985 en 2003 een betere wetgeving te regelen. Onzes inziens moeten de kosten dus uit het algemene budget voor justitie en buitenlandse zaken komen. Maar als er andere oplossingen gezocht worden dan kunnen deze bijkomende kosten ook vermeden worden. NIDV heeft daar wel ideeën over..

De leden van de SP-fractie vragen in hoeverre de IND en de rechtspraak zijn uitgerust voor deze nieuwe taken. Vooral de IND krijgt nieuwe taken, terwijl men al kampt met grote achterstanden. Hoe kijkt de regering hiernaar? Wat gaat de regering doen om in goed contact met de aanvragers te treden teneinde bezwaar, beroep en hoger beroep te voorkomen? Vooral in het licht van het feit dat de meeste aanvragen vanuit het buitenland plaats zullen gaan vinden, wat het contact zal compliceren.

SP

De leden van de SP-fractie vragen of de “regering het niet bezwaarlijk vindt dat het initiatief tot een evenredigheidstoets bij de betrokkenen wordt neergelegd nadat het Nederlanderschap is afgepakt, omdat het voor de overheid te moeilijk zou zijn om met de betrokkenen in contact te komen? Zou niet juist de rechtvaardigheid en de evenredigheid van een dergelijk besluit voorop moeten staan?”

NIDV reactie: 😍

Daarnaast vraagt men “waarom de regering niet van de gelegenheid gebruik maakt om deze evenredigheidstoets ook toe te passen voor personen die slechts het Nederlanderschap, en niet tevens het Unieburgerschap verliezen? Afgezien van de uitspraak die er nu ligt, hoe rechtvaardigt de regering dit onderscheid? Zou het dan ook niet beter zijn de bewijslast bij de overheid te leggen, aangezien er geen sprake is van ‘equality of arms’ en de overheid de sterkere partij is?

NIDV reactie: 😍 Zie onze eerdere reactie.

Volt

De Volt leden stellen “veel personen worden niet op de hoogte gesteld van de wijziging van hun nationaliteitsrechtelijke rechtspositie. Hoe garandeert de regering dat de communicatie- en informatievoorziening omtrent het verlies van het Nederlanderschap verbeterd wordt?” En men vraagt of dat het niet geïnformeerd worden over verlies van iemand zijn nationaliteit niet ook zou moeten worden overwogen in een evenredigheidstoets.

NIDV reactie: 😍 De overheid heeft legaal gezien misschien geen verantwoordelijkheid hierin. Zo wordt er vaker gesteld, ‘onwetendheid van de wetgeving is geen excuus’. Maar waarom zijn er dan verkeersborden? Ook de Nationale Ombudsman vond dat de overheid hier toch wel een taak en verantwoordelijkheid in heeft. Ja, als de overheid verzuimd burgers voldoende te informeren over de mogelijkheden van verlies, of soms zelfs verkeerd informeert, dan ligt de morele verantwoordelijkheid zeker bij de overheid en dat zou zeker in een evenredigheidstoets meegenomen mogen worden.

Belangenorganisaties, zoals de Stichting GOED, pleiten al geruime tijd voor betere informatievoorziening bij/via Buitenlandse Zaken. Ook de Nederlandse gemeente (VNG) kan hierin bijdragen. Op het moment van uitschrijven bij de gemeente kunnen emigranten geïnformeerd worden over de gevaren van het automatisch verlies Nederlanderschap. Ook kan men de emigrant beter informeren over het RNI. Men komt hier automatisch in terecht na uitschrijving. Weinig mensen weten hier echter van en ook niet dat men zelf wijzigingen kan aanbrengen. Zoals aanpassen adres, na verhuizing. Maar ook als men dat na een verhuizing zou doen dan is het vastleggen van de verhuisdatum soms een probleem. Immers kan zo’n datum invloed hebben op de nationaliteit status. Bvb als een verhuizing in het systeem later dan de feitelijke datum wordt doorgegeven. Dan komt er een verkeerde datum in het systeem en dit is erg moeilijk aan te passen. Niet iedereen weet van het RNI, en niet iedereen weet op tijd de juiste verhuisgegevens in te voeren. Immers is het RNI vrijblijvend (en veelal onbekend). Daarnaast, zelfs als RNI nu het verplicht systeem zou worden voor Nederlanders in den Vreemde dan is het onvolledig. Immers zijn er ook veel Nederlanders sinds voor 1994 vertrokken en die zijn niet in het RNI/BRP opgenomen.

Hetzelfde geldt voor het registratiesysteem van BZ, niet veel mensen worden hier actief op gewezen. Dit systeem kan gebruikt worden om niet alleen reizigers maar ook de Nederlandse emigrant te bereiken.

In principe tijdens alle contactpunten met de overheid zou men deze informatievoorziening moeten verbeteren. Proactief informeren en niet pas als het te laat is. Maar beter nog is de gehele noodzaak hierin te vermijden door aanpassing van de wetgeving.

De leden van de Volt-fractie merken op dat een Nederlands paspoort zijn geldigheid na 10 jaar verliest. In eerste instantie werd onduidelijkheid over het paspoort en de nationaliteit binnen een resterende termijn van vijf jaar opgelost. Waarom heeft de regering deze termijn teruggebracht naar drie jaar in het wetsvoorstel?

VVD

De VVD leden “hebben hiervoor begrip” maar hebben vragen. “Vanuit welke landen personen naar verwachting aanspraak willen maken op herkrijging van het Nederlanderschap? Welke andere nationaliteit bezitten zij”.

Daarnaast stellen de leden erg specifieke vragen. Bijvoorbeeld “hoeveel personen het Nederlanderschap verloren is gegaan op grond van artikel 14, zesde lid, artikel 15, eerste lid, aanhef en onder a en c, of artikel 16, eerste lid, onder a, c of d van de RWN, sinds 1993.” En “hoeveel personen naar schatting aanspraak zullen maken op een heroverweging en hoeveel personen naar schatting het Nederlanderschap terug kunnen krijgen.”

NIDV reactie: Wij zien ook uit naar zulke inschattingen van de overheid. Maar de realiteit is dat dit nooit goed gemeten of geregistreerd is en dus dat eventuele schattingen ver van de werkelijkheid af kunnen liggen. Ook het CBS kan slechts een schatting maken en die zullen binnen Nederland misschien wat dichter bij de werkelijkheid liggen dan voor Nederlanders die in den Vreemde wonen.

U heeft “begrip” maar verder zien we geen vragen of stellingen die een standpunt innemen op de problematiek. Wat is het standpunt van de VVD leden?

PvdA

De leden van de PvdA-fractie lezen dat het wetsvoorstel niet beoogd de mogelijkheid tot het hebben van een dubbele nationaliteit te verruimen maar slechts tot uitvoering dient om de RWN naar aanleiding van het arrest in overeenstemming te brengen met het Unierecht. De aan het woord zijnde leden zijn, onder verwijzing naar de genoemde initiatiefwet van de leden Sjoerdsma en Marcouch (Kamerstuk 34632(R2080)), van mening dat het nodig is de mogelijkheid van de dubbele nationaliteit te verruimen. Uiteraard zullen deze leden bij de verdere behandeling van deze initiatiefwet daar nader op in gaan. Deelt u de mening van de aan het woord zijnde leden dat een verruiming van de mogelijkheid om een dubbele nationaliteit te hebben of te verkrijgen er ook toe zal kunnen bijdragen dat het verlies van het Nederlanderschap van rechtswege minder voor zal komen?

NIDV reactie: 😍 😍 😍

Overige vragen

Er zijn door de politiek meer opmerkingen en vragen gesteld aan de regering. Wij hebben de belangrijkste eruit gehaald en hierboven gezet. Maar er waren ook wat vragen over hoe dit in de praktijk dan zou gaan werken.

Hoe zal dit voorstel in de praktijk werken?
Een aantal partijen willen weten hoe dit dan beoordeeld gaat worden, wat wel en niet evenredig is, en welke bewijsstukken wel of niet voldoende zouden zijn. ”Zijn hier bepaalde maatstaven die de rechter kan gebruiken?” Ook zijn er vragen over hoe de voorgestelde “handleiding” gebruikt gaat worden. Word die handleiding onderdeel van de wetgeving of wordt het een ministeriële regeling? En welke autoriteiten kunnen de aanvraag beoordelen, enkel BZ, Justitie, of ook Gemeenten? En is de maximale beoordelingstermijn van 26 weken (half jaar) ook haalbaar?

U kunt hier het gehele verslag vinden.

Onze vragen?? Alternatieve Oplossing – NIDV

Als wij zo ook vragen konden stellen aan de regering, en er ook communicatie mogelijk was, dan hadden wij de volgende vragen gesteld. Misschien dat politici dezelfde vragen hebben, of deze ook wel willen stellen?

Alternatieve oplossing
Beseft de regering dat alle voormalige Nederlanders reeds hun nationaliteit via Optie, RWN Art 6 lid 1f, kunnen terugkrijgen? Maar begrijpt men dat vanwege de voorwaarden dit voor menigeen praktisch erg moeilijk kan zijn? Immers moet met hiervoor eerst een (dure) immigratie status krijgen, als buitenlander naar Nederland verhuizen en daar dan eerst een jaar wonen. Op lange termijn is dit soms nog wel voor bepaalde mensen te doen, die financieel beter af zijn en bepaalde nationaliteiten hebben die beter verwelkomd worden. Maar voor de gemiddelde Nederlander, ofwel voormalig Nederlander, is dit praktisch erg moeilijk. Niet alleen financieel, maar ook m.b.t. eventuele schoolgaande kinderen, werk in het andere land, etc. Vind de regering het niet redelijk en evenredig om ‘alle’ voormalig Nederlanders gebruik te laten maken van de huidige Optieregeling RWN Art 6 lid 1f, ook buiten Nederland?

Gezien de gerechtelijke uitspraken, adviezen uit verschillende hoeken, de politieke geluiden, is het misschien ook niet redelijk en evenredig om de nationaliteit dan ook met terugwerkende kracht terug te geven aan zowel minderjarigen en meerderjarigen? Vooral aangezien veel voormalig Nederlanders hun nationaliteit ongemerkt en ongewild hebben verloren door de wetswijzigingen in 1985 en 2003. Met deze aanpassingen zou men geheel voldoen aan de gerechtelijke uitspraken die ten grondslag liggen aan dit wetsvoorstel. Er zijn dan geen extra procedures en additionele kosten voor overwegingen van een dan onnodige evenredigheidstoets.

Ons voorstel
Verander huidig:

RWN Art 6 lid 1
aanhef:
Na het afleggen van een daartoe strekkende schriftelijke verklaring verkrijgt door een bevestiging als bedoeld in het derde lid het Nederlanderschap:
f:
de meerderjarige vreemdeling die te eniger tijd het Nederlanderschap of de staat van Nederlands onderdaan-niet-Nederlander heeft bezeten en in het Europese deel van Nederland, Aruba, Curaçao, Sint Maarten of de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba tenminste één jaar toelating voor onbepaalde tijd en hoofdverblijf heeft tenzij hij het Nederlanderschap heeft verloren op grond van artikel 15, eerste lid, onder d of e;

Naar:

f:
de vreemdeling die te eniger tijd het Nederlanderschap of de staat van Nederlands onderdaan-niet-Nederlander heeft bezeten.

met de toevoegingen:

Artikel 6 lid 10:
De verkrijging van Nederlanderschap bij lid 1f werkt terug tot de datum van de persoon zijn/haar voorgaande verlies van Nederlanderschap.

Artikel 6 lid 11:
Voor de periode van eerder verlies van Nederlanderschap tot de verkrijging van Nederlanderschap via lid 1f, kan de persoon geen andere rechten hieraan ontlenen voor deze periode, anders dan de status van Nederlanderschap, tenzij een rechtbank in Nederland hierin anders bepaald.

Artikel 6 lid 12:
Minderjarige en meerderjarige kinderen van de persoon zoals bedoelt onder lid 1f die eerder hun Nederlanderschap samen met dezelfde ouder verloren delen in het herkrijgen van Nederlanderschap met terugwerkende kracht, tenzij zij hier zelf van afzien.

Artikel 6 lid 13:
Kinderen van de persoon zoals bedoelt onder lid 1f, die geboren zijn na eerder verlies en voor de bevestiging zoals bedoeld bij de aanhef, worden na de bevestiging geacht te zijn geboren met Nederlanderschap zoals bedoeld onder Artikel 3 lid 1.

Afschaffing Automatisch Verlies
Vind de regering het ook niet evenredig en redelijk om automatisch verlies, vanwege een niet erg bekend, bureaucratisch proces om blijk van appreciatie voor het Nederlanderschap te moeten geven geheel te stoppen? Als de zogenaamde 10-Jaren Klok uit de wetgeving zou worden verwijderd zouden er ook veel minder kosten voor de overheid zijn om alternatieven te regelen.

En als men vast wilt houden aan het enkele nationaliteit principe vind de overheid het dan niet beter om de wet aan te passen dat er voor mensen die een andere nationaliteit willen aannemen er een duidelijke keuze moment komt of dat de evenredigheid van verlies getoetst word bij een eerstvolgend paspoort aanvraag maar dat men tot het afsluiten van de toets niet de nationaliteit kan verliezen. Er zijn zo nog meer alternatieven die evenredig en redelijk zijn zonder automatisch verlies.

Rechtbank reparatie mogelijkheid
En vind de overheid niet dat als door toedoen van overheid/ambtenaren mensen ongewild de Nederlandse nationaliteit verliezen dat RWN Art 17 uitgebreid kan worden om de rechter de mogelijkheid te geven om de Nederlandse nationaliteit terug te geven, zo mogelijk met terugwerkende kracht/retrospectief? Begrijpt de regering dat een rechter nu enkel kan besluiten of de overheid het fout heeft in wat de status van de nationaliteit op dat moment is, maar niet kan beslissen de nationaliteit te repareren, bvb als de oorzaak van eerder verlies buiten de schuld van de betrokkene lag.

---

Kris von Habsburg, namens Nederlanders in den Vreemde en Habsburg Legal Services ltd
Antonietta Sgherzi namens de Stichting GOED
mr. A.G. Kleijweg, Advocatenkantoor Kleijweg
mr. Julien Luscuere, Advocaat, specialist in Arbeids-en Kennismigratie/EU-recht en gezinshereniging. Voorzitter SVMA. luscuere.eu
Mevrouw mr Wytzia Raspe, Juridisch Adviseur en blogger van www.vreemdelingenrecht.com
gereserveerd

(je naam hierbij? neem contact op)