Gemeenteambtenaren worden door betreffende ministeries aangewezen om bepaalde taken uit te voeren en binnen de gemeente te overzien. Hiervoor moet men dan ook gemachtigd worden, men krijgt daarvoor een mandaat.
Ondanks dat gemeenten soms tijdens COVID-19 ‘anders’ doorwerkten heeft het virus ook indirect een invloed op uitvoering. Zo kan besloten zijn om balies te sluiten, bepaalde diensten te stoppen, of kan een medewerker met goede of specialistische kennis onwel worden of thuis moeten blijven.
We zagen dan ook in de Staatscourant dat veel gemeenten dit jaar hun mandaatregelingen veelal hebben gewijzigd. Veelal noodzakelijk en begrijpelijk want anders werd het misschien echt een volledige stop.
Met betrekking tot nationaliteit van de burger is het natuurlijk belangrijk dat die taken goed uitgevoerd worden. Immers is de nationaliteitswetgeving gecompliceerd en is een goed ingelichte medewerker goud waard. Binnen Nederland is het voor de meeste mensen vrij simpel en dus komen nationaliteit-vraagstukken bij een gemeente niet altijd ‘vaak’ voor.
Maar daar zit het probleem juist in. Burgerzaken medewerkers bij een gemeente krijgen bepaalde situaties niet vaak en zijn niet altijd goed op de hoogte van de nationaliteitswetgeving en de mogelijke gevolgen. En als het mandaat dan terecht komt bij iemand die er minder ervaring of kennis van heeft dan kan dit ongewild problematiek creëren. Het verzetten van afspraken of tijdelijk sluiten van balies en diensten kan dan voor de burger negatieve situaties veroorzaken. Het is dan ook zaak dat een mandaat toegaat aan een persoon met goede kennis. En dit laatste is helaas niet altijd mogelijk vanwege COVID-19.
“Dus dan is het mogelijk dat als de gemeente geen paspoort of Verklaring van Nederlanderschap op tijd afgeeft de persoon de nationaliteit automatisch verliest. Ondanks dat men weer in Nederland woonachtig is.”
Bijvoorbeeld, het kan zijn dat iemand met ook een andere nationaliteit na negen jaar buiten de EU gewoond te hebben net voor of tijdens COVID-19 weer in Nederland kwam te wonen. Men denkt dan vaak, ‘ah ik zit weer veilig’. Maar nee, de zogenaamde 10-Jaren Klok tikt voor die persoon voor tenminste een jaar gewoon door. Dus dan is het mogelijk dat als de gemeente geen paspoort of Verklaring van Nederlanderschap op tijd afgeeft de persoon de nationaliteit automatisch verliest. Ondanks dat men weer in Nederland woonachtig is. Dit is natuurlijk een niet veel voorkomende situatie.
Vanwege COVID-19 zijn ook ambassades en consulaten veelal gesloten geweest, indien niet nog steeds of zelfs weer. Dit zorgde dat sommige Nederlanders zich tot Schiphol of een andere grensgemeente wende voor paspoort aanvragen. Het zijn dus niet altijd enkel de ambassades en Buitenlandse Zaken die te maken krijgen met deze problematiek.
Als voorbeeld van mandaatwijzigingen, leden van het concernteam van een gemeente besloten het ondermandaat te reorganiseren en deze te verstrekken aan resultaatmanagers en medewerkers. Effectief per 01 juli maar pas in de Staatscourant per 16 November ’20. Hierbij werd bepaald dat resultaatmanagers nu ondermandaat kunnen verlenen aan hun medewerkers en dat resultaatmanagers elkaar onderling kunnen vervangen. Dit getuigd natuurlijk van een goede flexibiliteit en maakt doorwerken en de uitvoering van gemeentelijke taken beter mogelijk. Maar wat voor een taken betreft dit? Hier een voorbeeld van dezelfde gemeente:
Ondermandaat resultaatmanager Veiligheid Handhaving Toezicht en Publieksdiensten
1.
Het ingevolge artikel 2.60 en 3.18 van de Wet BRP doen van een kennisgeving van een voornemen tot:
a het niet of slechts ten dele gevolg geven aan een aangifte;
b. het niet opnemen van een gegeven over de burgerlijke stand, dan wel tot het niet als zodanig aanmerken van een geschrift daarover, dat als akte is aangeboden;
c. het niet opnemen van een gegeven over de nationaliteit;
d. het ambtshalve overgaan tot inschrijving, of tot opneming van gegevens in het geval dat inschrijving of opneming op grond van een aangifte had moeten plaatsvinden;
e. het, bij een opgenomen algemeen gegeven, plaatsen van een aantekening over de juistheid van dat gegeven of over strijdigheid daarvan met de Nederlandse openbare orde.
2.
Het nemen van besluiten dat het onder 1 genoemde voornemen wordt uitgevoerd indien daarop niet binnen de daarvoor gestelde termijn wordt gereageerd.
3.
Het niet voldoen aan een verzoek tot:
– inzage en afschrift;
– het gebruik van de geslachtsnaam van de echtgenoot;
– verwijdering van gegevens bij adoptie of geslachtswijziging;
– een correctierecht.
4.
Het weigeren, inhouden, wijzigen en vervallen verklaren van reisdocumenten.
5.
Het afgeven, het ongeldig verklaren en het weigeren van rijbewijzen alsmede het afgeven van een verklaring van afgifte van een rijbewijs.
6.
Het opvragen van gegevens uit het politieregister, bij de rechtbank en de minister van Justitie naar aanleiding van aanvraag tot afgifte van een verklaring omtrent het gedrag.
7.
Het bevestigen of weigeren van verzoeken om verkrijging van het Nederlanderschap door optie.
8.
Het afgeven en het weigeren van een bewijs van Nederlanderschap.
9.
Het opvragen van gegevens uit het politieregister (herkenningsdienst), bij de rechtbank en de minister van Justitie in het kader van de naturalisatiewetgeving.
10.
Het opvragen van de verblijfsstatus bij de vreemdelingendienst in het kader van de naturalisatiewetgeving.
11.
Het adviseren op naturalisatieverzoeken.
U ziet, dit zijn nogal belangrijke taken waar we dan ook van verwachten is dat de verantwoordelijke medewerkers voldoende kennis hebben om dit goed uit te voeren. Het is dan ook te hopen dat de gemeenten goed inzien wat de gevolgen kunnen als men balies en telefoonlijnen afsluit. Gezien dat COVID-19 nog een lange tijd invloed kan hebben is het zaak om proactief oplossingen te zoeken en organiseren zo dat niemand onverhoopt zijn nationaliteit verliest.
Een echte volledige proactieve oplossing is helaas niet mogelijk. Immers in de Wet BRP (Basisregistratie Personen), die is ingegaan op 6 januari 2014, is bepaald dat bij personen met de Nederlandse nationaliteit geen gegevens meer worden opgenomen over een tweede of volgende nationaliteit. Dus men kan niet even zoeken, een lijstje maken, en zulke mensen per post benaderen over het mogelijk gevaar van verlies van hun nationaliteit. Men kan natuurlijk wel zien wie korter dan een jaar geleden is ingeschreven. Of wie een paspoort aanvraag afspraak heeft willen maken of een aanvraag ingediend.